Dostluk, hayaller, trajedi gibi pek çok şeyi içeren. Amerikalı gerçekçi yazar John Steinbeck’in en ünlü eserinden uyarlanan ve dünya edebiyatının bilindik örneklerini sahneye taşıyan Dionysos Tiyatro’nun ”Fareler ve İnsanlar” Tiyatro oyunu 21 Mayıs cumartesi akşamı Ataköy Yunus Emre Kültür Merkezi‘nde sanatseverlerle buluştu. Bizde Sanatsal Faaliyetler olarak oyunun Yönetmeni Erdem Topuz tarafından bizzat davet edildik.
Yazdığı eserlerin her biri kült olmuş, çoğu sinemaya aktarılmış İrlanda asıllı yazar John Steinbeck tarafından kaleme alınan, Erdem Topuz’un çevirisini yaptığı, yönetmen koltuğunda oturduğu ve aynı zamanda George Milton’u canlandırdığı Tiyatro oyununun kadrosunda Erdem Topuz (George Milton) dışında, Işık Tolgay (Lennie Small), Necmi Aydın (Candy), Arzu Suriçi Kireççi (Curley’in karısı), Ercan Ertan (Slim), Tuncay Tarhan (Crooks), Birtan İgit(Curley), Taner Tunçay (Carlson), Utku Öcal (Whit) gibi oyuncular yer alıyor.
Merak edenler için Oyunun konusunu şöyle anlatayım; Zeki ve duygusal bir adam olan George Milton ile ismiyle tezat oluşturacak şekilde iri ve çok güçlü ama akli dengesi bozuk olan Lennie Small, Büyük Bunalım sırasında çiftlikten çiftliğe dolaşarak iş arayan göçmen toprak işçilerinden ikisidir. Kaliforniya’daki Salinas Vadisi’nde, Soledad yakınlarında bir çiftlikte iş bulurlar ve para biriktirmek için çalışmaya başlarlar. Kendilerine ait bir parça toprak edinip oraya yerleşmeye dair ortak bir hayalleri vardır. Yeni çiftlikte, ikilinin hayali gerçek olmaya daha da yaklaşır. Yaşlı ve bir elini çiftlikte kaybetmiş bir işçi olan Candy, ikiliyle parasını birleştirmeyi ve böylece ay sonunda hayallerindeki çiftliği satın almayı önerir. Ancak bu hayal, çiftlik sahibinin oğlu olan Curley’nin genç ve güzel karısı nedeni ile tehlikeye girecektir.
İçinde bulunduğumuz bu dünyada, mutluluk kadar mutsuzluk da var elbette biz insanoğlu için. Dolayısıyla ruhu iyileştirmenin çeşitli yolları var tabii ki. Okumak, yazmak, çizmek, yürümek, izlemek. Ben de ruhumu iyileştirmek için fırsat buldukça bol bol Tiyatro izliyorum.
İtiraf edeyim yazarın ”Fareler ve İnsanlar” isimli romanını henüz okuyamadım ancak sonunda okuyucuyu ters köşe yapan bir Steinbeck kitabı olduğunu duymuştum. Ama zaten bana göre romanı okumakla sahnede izlemek ve izlerken o duyguyu birebir oyunculardan almak çok farklı.
Eserlerinde genellikle İşçi yaşamını ve toplumsal sorunları dile getiren bir John Steinbeck, “Fareler ve İnsanlar” İsimli Tiyatro oyununun da da, 1937’de Kaliforniya’da çiftlikten çiftliğe dolaşarak iş arayan iki göçmen arkadaş olan George ve Lennie’nin hikayesini izliyoruz. Dostluk ve sadakat üzerine sağlam bir hikaye olduğunu söyleyebilirim. Nasıl bir dünyada yaşadığımıza karar veren bir sistem ve bu sistemin savunucularının ve baskıcı rejimin irdelendiği iyi bir dünya klasiğini eleştirmek bana kalmasa da, rejiden ve sahne gözlemlerimden devam etmek istiyorum.
Rejiden bahsederek başlayalım dün akşamki izlenimlerime; Öncelikle üç saat sürmesine rağmen oyunun izleyiciyi sıkacak derecede ilerlediğini düşünmüyorum. Olaylar arası kopukluklar olmadığından, hikayenin kendini tekrarlamadan yekpare bir biçimde çok iyi işlenmiş. İnsanoğlunun varlığı, güçlü/güçsüz, yöneten/yönetilen, üst tabaka/alt tabaka gibi toplumsal sınıf farklılığı da dahil olmak üzere içinde toplumsal içerikli çok sağlam derin mesajlar içeren bir metin var karşımızda. Dolayısıyla metnin derinliğine sağlam inildiğini ve gerçek anlamda sağlam bir oyun izlediğimi söyleyebilirim. Bütün karakterlerin hikaye de işlenişi çok iyi. Hepsinin kendisine özgü ayrı bir varoluş çabası var. Oldukça güzel, etkileyici ve birebir gerçeği andıran Dekor Tasarımı, dönemi yansıtan Kostüm Tasarımı, Işık Tasarımı ile yarattığı atmosfer gereği de biz izleyicilerini sonuna merak ettirmeyi başarıyor Erdem Topuz. Hikayeye hizmet etmeyen hiçbir şeyi (Diyaloglar da dahil) sahne üzerine katmamış. Böylece benim şahsi fikrim, derdini seyirciye aktarırken bütünüyle kusursuz bir hikaye anlatmayı amaçladığı ve attığını tam on ikiden vurduğu yönünde.
Oyunculukları da değerlendirerek devam edelim; Ana karakterlerin George (Erdem Topuz) ve Lennie (Işık Tolgay) izlemeye doyamayacağımız derecede keyifli uyumları vardı ve Finale doğru her iki oyuncu da güçlü bir performans sergiledi. Işık Tolgay böylesi zor bir rolde üzerine düşen görevin bilincinde olarak sahneye çıktı tam kıvamında bir şekilde üstesinden geldi diyebilirim. Necmi Aydın, Arzu Suriçi Kireççi , Ercan Ertan, Tuncay Tarhan , Birtan İgit, Taner Tunçay , Utku Öcal’ın oyunculukları da çok iyiydi bana göre. Kendilerine verilen büyük sorumluluğun farkında bir şekilde rollerinin hakkını verdiklerini ve gösterdikleri çabaların karşılığını final sonrası ayakta alkışlandıklarını gözlemledim.
Özetle 21 Mayıs cumartesi akşamı Ataköy Yunus Emre Kültür Merkezi‘nde “Fareler ve İnsanlar” Tiyatro oyunu bu sezon son kez selamladı seyircisini. Dünya edebiyatının en ünlü eserini hala izlemediyseniz çok şey kaçırıyorsunuz demektir. Ajandanızda muhakkak yer verin.
Genel Yayın editörü Murat Karakaş
