Batı Performans Sanatları’nın yeni oyunu, Amerikalı oyun ve senaryo yazarı William Gibson’ın 1958 yılında yazdığı, 1959’da Amerika’da “yılın en iyi oyunu” ödülünü alan, iki kez sinemaya uyarlanan, dünyada en çok sahnelenen tiyatro oyunlarından biri olan “Salıncakta İki Kişi” tiyatro oyunu dün akşam Profilo Kültür Merkezinde prömiyer yaptı. Bizde sanatsal faaliyetler olarak onların heyecanına ortak olmak için oradaydık.
Dünya çapında ün kazanmış Amerikalı oyun ve senaryo yazarı William Gibson’ın 1958 yılında kaleme aldığı, Sevgi Sanlı’nın çevirisini yaptığı Bilge Emin’in yönettiği iki kişilik tiyatro oyununun oyuncu kadrosunda Arzu Yanardağ ve İsmail Dündar yer alıyor.
Oyunun konusu kısaca şöyle; Jerry Ryan, eşinden yeni ayrılmış Nebraskalı bir avukattır. Her şeyden uzaklaşmak için New York’ta eski püskü bir apartman dairesine taşınmıştır. Bir arkadaşın evinde, mücadeleci ruha sahip olan bir dansçı kadın (Gitta Mosca) ile tanışır. İkisinin arasında ilişki, Jerry’nin Gitta’yı telefonla aramasıyla başlar.
Ve hazırsanız yorumlaya başlıyorum; öncelikle sanatsever biri olarak William Gibson’ın “Salıncakta İki Kişi” eserini hep duydum ama ihmalden mi? yoksa zamansızlıktan mıdır? bilinmez dün akşama kadar izleme fırsatım olmadı. Eser hakkında dün akşam ki gözlemlerimden yola çıkarak şunları söyleyebilirim. Birincisi oyunu izlerken ilk aldığım mesaj, kadın yada erkek hepimizin hayatında pişmanlıklarımız, kimine göre küçük, kimine göre büyük hatalarımız var. Belki düzeltebiliriz, belki düzeltemeyiz hatalarımızı. Ancak yaşam savaşında kazanmak yada kaybetmekten korkmak yerine arada bir kendimizi resetleyip, hayata yeniden başlamanın bize iyi geleceği. İkincisi ise sıkı durun yazarın tam anlatmak istediği bana göre aslında hayata yeniden başlasanız da olaylar ve koşullar değişmiş olsa da maalesef sahip olduğunuz geçmiş hala sizin geçmişinizdir. Dolayısıyla kendimizi resetlerken geçmişimizin bizi takip etmesine izin vermeyeleyim ki yeniden aynı hataları yapmayalım. Bu metinde altı çizilmesi gereken çok sosyal mesaj var ancak neden salıncakta iki kişi? diye düşündüğümüzde pek çok felsefik sonuç çıkarabiliriz. Bana geçen, yazarın geçmişleri ile yeni hayatları arasındaki iplere bağlanmış bir salıncakta sallanarak yaşam savaşı veren bir kadın ve bir erkek üzerinden hayatı, hataları ve en önemlisi kadın – erkek ilişkilerini sorgulaması. Bizlere de kendimizi sorgulatması.
Rejiden bahsederek devam edelim; bana göre genel baktığınızda net olarak duyguların yoğun yaşandığı, tamamen soyutlamaya gitmek yerine daha çok iç dünyanıza yolculuk yaptığınızı hissettiğiniz ve sahnenin üstünde bulunan her bir nesne ve detay ile iç dünyanıza yolculuk etme fırsatı sunan bir dekor var. Ses, ışık ve müzik bir tiyatro oyunun olmazsa olmazıdır. Dolayısıyla Bilge Emin, bir tiyatro eleştirmeni olarak bana söyleyecek söz bırakmayan titiz, ayrıntılı hazırlanmış bir reji uygulamış.
Son olarak oyunculuklara değinelim; Arzu Yanardağ ve İsmail Dündar; az önce belirttiğim gibi altı çizilmesi gereken çok sosyal mesajı içinde barındıran metin üzerinden karakterleri çıkarıp muhteşem seyirlik performanslara dönüştürmüşler. Arzu Yanardağ’ı farklı bir performans ile tiyatro sahnesinde ikinci izleyişim. Şahsi görüşüm sahnede, oynadığı karakterleri sahiplenen ve elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışan bir oyuncu gördüğüm yönünde büyük bir tebriği hak ediyor. İsmail Dündar’ı tiyatro sahnesinde ilk izleyişim oyuncu hakkındaki ilk izlenimim oynadığı karakteri sahiplenerek karakterin iç dünyasını biz izleyicilerine tebriklik bir performans izlettiği yönünde ancak kendimce birkaç performans seyretmeden iyi yada kötü analiz etmeyi doğru bulmuyorum. Bu tür oyunlarda önemli seyirci reaksiyonudur, son sözü seyirci (alkışlarıyla) söyler. Diyerek yorumumu burada sonlandırıyorum.
Prömiyeri dün akşam yapılan “Salıncakta İki Kişi” tiyatro oyunu bilgiyi yanlış almadıysam eylül ayından itibaren tiyatro severlerin huzurunda olacak tüm ekibin emeğine sağlık yolları açık olsun.
Genel Yayın Yönetmeni : Murat Karakaş
